بررسی تنش اکسیداتیو در ارقام منتخب گندم نان با استفاده از صفات فیزیولوژیک تحت الگوی تنش سرمای دیررس بهاره

بخش قابل توجهی از عملکرد سالانه محصولات کشاورزی به وسیله تنش های زنده و یا تحت تاثیر تنش های غیرزنده از دست می رود. در این میان، دمای پایین یکی از مهمترین عوامل غیرزنده محدودکننده رشد، تولید و توزیع جغرافیایی گیاهان است. تنش دمای پایین ممکن است به سه صورت تنش سرمازدگی، یخ زدگی و افت ناگهانی دما در بهار رخ دهد. در فصل بهار، همزمان با شروع مجدد رشد گندم، تحمل این گیاه به دماهای پایین به تدریج کاهش می یابد و وقوع مجدد سرما باعث ایجاد خسارات جبران ناپذیری می شود. تنش سرمایی که در اوایل بهار با شروع رشد گندم و هم زمان با مرحله رشدی حساس گیاه اتفاق می افتد، سرمای دیررس بهاره نامیده می شود. پژوهش حاضر به منظور بررسی تنش اکسیداتیو در ارقام منتخب گندم نان با استفاده از صفات فیزیولوژیک تحت الگوی تنش سرمای دیررس بهاره در فاصله کدهای 50 الی 68 زادوکس به روش آزمایشگاهی شبیه سازی گردید و در قالب یک آزمایش فاکتوریل با 2 عامل رقم (15 رقم گندم نان) و سطوح تنش سرمای دیررس بهاره (8، 2، 0 و 2-)، بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. صفات کلروفیل کل، ضریب ثبات کلروفیل، پراکسیداسیون لیپیدهای غشا، پایداری غشای سیتوپلاسمی، فعالیت 3 آنزیم آنتی‏ اکسیدانت، پروتئین کل و محتوای آب نسبی برگ به عنوان مهمترین صفات برای ارزیابی میزان خسارت و نیز به عنوان سازوکارهای تحمل در برابر این تنش ارزیابی شدند. طراحی برنامه های به نژادی مناسب می تواند زمینه ای را برای اصلاح ارقام گندم نان موجود در ایران از نظر صفات فیزیولوژیک مرتبط با تحمل به تنش سرمای دیررس بهاره فراهم نماید.